Antisosyal Kişilik Bozukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Tedavisi Nasıldır?

Gelecek Yolunda Rehberlik
Antisosyal kişilik bozukluğu, kişinin bulunduğu kültür içinde normal olarak kabul edilen şeylerden belirgin olarak farklı davranmasıdır. İç deneyim olarak da davranış olarak da kalıcı bir modeldir.
Antisosyal kişilik bozukluğu, semptomları 15 yaşında başlayabilen, diğer kişilerin haklarına zarar veren kalıcı bir kalıp ile karakterize olan bir bozukluktur. Bu bozukluk, yasaları çiğneme, kolay bir şekilde kavga etme gibi kendi güvenliğini ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokma gibi davranış örüntüleri içerir. Bu bozukluğa sahip kişi kendini suçlu görmez, davranışlarının sorumluluğunu da almaz çünkü bu davranışlarına dürtüsel davranma eğilimi ve sinirliliği hükmetmektedir.
Resmi bir tanı olmasa da antisosyal kişilik bozukluğunun daha ciddi bir formunun psikopat olduğu tahmin edilmektedir. Spesifik olarak, bir insanın psikopat olarak düşünülmesi için, bu kişinin antisosyal davranışları göstermekle birlikte eylemleri hakkında suçluluk ve pişmanlık duymaması da gerekir.
Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişilere göre psikopatlar, daha şüpheli ya da paranoyak olma eğilimindedir. Bu, psikopat kişilerin kendilerine yönelik olan tüm saldırıları adaletsiz ve keyfi olarak yorumlamalarına sebep olur.
Antisosyal kişilik bozukluğunun sebebi olarak görülen biyolojik risk faktörleri ile ilgili bazı teoriler:
- Hormonların,
- Bazı genlerin,
- Beynin bazı bölümlerinin iyi çalışmaması gibi sebepler olduğunu söyler.
Antisosyal kişilik bozukluğu ile genellikle ilişkili olan teşhisler:
- dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (ADHD),
- madde ile ilişkili bozukluklar
- ve okuma bozukluklarıdır.
Antisosyal kişilik bozukluğu olma riskini artıran hayat koşullarına ilişkin teoriler:
- İhmal etme, yoksun bırakma veya terk etme,
- Çocukluğun fiziksel, cinsel veya duygusal istismara uğraması,
- Antisosyal davranışa sahip akranlarla ilişki kurma,
- Ya da alkolik veya antisosyal bir ebeveyn sahibi olunması gibi bazı teorilerdir.
Teşhis
Antisosyal kişilik bozukluğunu tam olarak teşhis edebilen kesin bir test olmadığı yoktur. Bu yüzden sağlık uzmanları antisosyal belirtilerin varlığını ölçen zihinsel sağlık mülakatı yaparlar. Belirtilerin kültürel içeriği dikkate alınmazsa eğer antisosyal kişilik bozukluğunun teşhisi hatalı konulabilir.
Araştırmalar, etnik azınlık mensuplarına genelde yanlış antisosyal kişilik bozukluğu teşhisi konulduğunu bu yüzden bu kişilerin daha fazla ceza aldığını ortaya koyuyor.
Tedavi
Antisosyal kişilik bozukluğu genelde tedaviye karşı oldukça dirençlidir. En etkili müdahaleler ise antisosyal kişilik bozukluğuna sahip bireylerin kurallar çerçevesinde üretken ve bağımsız olarak yaşayabilmeleri için lazım olan becerileri kazandırmayı amaçlayan sağlam ama adil davranış terapisi ve programlamanın bir birlikteliği olma eğilimindedir.
İlaçlar, antisosyal kişilik bozukluğu sonucu ortaya çıkan davranışları direk olarak tedavi etmese de, genelde bu durumla birlikte görülen anksiyete, depresyon ve ruh hali değişiklikleri gibi durumlarda yararlı olabilirler.
Tedavi edilmemesi durumunda antisosyal kişilik bozukluğu olan kişiler, birçok zihinsel bozukluğun ortaya çıkması veya kötüleşmesiyle birlikte kendi kendine zarar verme, intihar veya cinayet sonucu ölme riski altındadır.