Çocuk Ve Ergenlerde Obsesif Kompulsif Bozukluk Obsesyon( Takıntı ) Nedir?
Obsesyon( Takıntı ) Nedir?
Obsesyonlar; kişinin zihnine istem dışı olarak gelen ve her zihne geldikçe sıkıntı yaratan düşünceler veya imgeler (hayaller)dir. Kişi bu düşüncenin mantıkdışı olduğunu fark edebilir ama bu düşünceyi düşünmeye devam eder.
Kompulsiyon (Zorlantılar) Nedir?
Kompulsiyonlar; takıntıların yarattığı sıkıntıyı azaltmak için, bireyin yapmak zorundaymış gibi düşündüğü törensel davranışlardır. Takıntılı düşünceleri zihinden uzaklaştırmak, düşünmemek veya onun yaratmış olduğu sıkıntıyı azaltmak için kişi bu davranışları tekrar tekrar yapar. İlk zamanlarda birey yaptığı davranışlarla sıkıntısının azaldığını ve düşüncenin geçtiğini düşünse bile daha sonra, hem takıntılar hem de zorlantıların sayısı artabilir. Zamanla yapmak zorunda hissettiği davranışların sayısı arttığı için kişinin kendince bulduğu çare bir çileye dönüşebilir. Örneğin kir bulaşmasıyla ilgili obsesyonlar geldiğinde sık sık elini yıkamak bir kompulsiyon örneğidir.
Çocuk Ve Ergenlerde En Sık Görülen Obsesyon (Takıntılar) Nelerdir?
Çocuk ve ergenlerde en sık görülen obsesyon (takıntılar) bulaşma takıntısıdır. Bu bulaşmanın anlamı kişiden kişiye göre değişebilir. Ama en sık kir, toz, mikrop, idrar gibi şeylerin bulaşacağından kaygılanırlar. Bu düşünceyi bastırmak veya sıkıntıyı azaltmak içinde genelde tekrar tekrar yıkanma, temizleme gibi kompulsiyonlar (davranışlar ) gösterirler. Genelde iğrenme, tiksinme, utanç gibi duyguları geliştirebilir.
- Başkalarına zarar verme veya onlardan zarar görme düşüncesi
- Kötü bir şey olacakmış düşüncesi
- Birinin ölmesi veya hastalanması ile ilgili düşünceler
- Ergenlikte en çok görülen obsesif düşünceler din ve cinselliktir. Bu dönemdeki bireyler dine karşı gelip gelmeme, cinsel yönelim gibi düşünceleri çok sorgulayabilirler.
Çocuk Ve Ergenlerde En Sık Görülen Kompulsiyonlar Nelerdir?
En sık görülen kompulsiyonların başında;
- Temizleme,
- Simetri,
- Sayı sayma veya kelimeleri tekrar etme
- Dua etme
- Çevresindekilerin davranışlarını kontrol etme gibi davranışlar sıklıkla karşılaştıklarımız arasındadır.
Çocuk Ve Ergenlerde Görülen Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
- Çocuğun gün içinde kendi isteğiyle sık sık kıyafetlerini değiştirmesi
- Çocuğun kirleneceği düşüncesiyle ellerini bir yere sürmeyip bu işi yanındakilere yaptırmak istemesi
- Diğer çocuklardan uzak durmaya çalışmak, onların kendisine dokunmasını engellemek
- En ufak bir temasta ellerini yıkaması,
- Banyoda çok uzun kalmak
- Yaptığı şeyi defalarca yapmak(ışıkları tekrar tekrar açmak, kapıları tekrar tekrar açıp kapamak, tekrar tekrar el yıkamak )
- Ona ait sorumluklarda en mükemmelini yapmaya çalışmak
- Zarar vermekten dolayı aşırı korkma
- Huzursuzluk, keyifsizlik, ısrarcılık
Obsesif Kompulsif Bozukluğun Nedenleri Nelerdir?
Obsesif kompulsif bozukluğun görülmesinde birden çok sebep olabilir. En önemli sebeplerinden biri ailede bakım veren kişilerin çocuk gelişimi sırasındaki tutum ve davranışlarıdır. Aşırı kontrolcü, eleştiren ve aşırı titiz, düzenli olan ebeveynler de ki bu düşünce ve davranışlar zamanla öğrenme yoluyla çocukta da görülmeye başlayabiliyor. Diğer bir sebebi genetik yatkınlık olabilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?
Obsesif Kompulsif Bozukluk kendi kendine geçmez, bu yüzden tedavi edilmesi önemlidir. En iyi tedavi yöntemi ilaç ve bilişsel davranış terapisidir. Kronikleşme yani müzmin hale gelme olasılığının yüksek olması tedavinin önemini arttırmaktadır. Erken teşhis her zaman tedavi süresini kısaltır.
Bilişsel Davranışçı Tedavi
Obsesif hastalar kaygı verici düşünceler ile bu düşüncelerden kaçarak ve kaçınarak başa çıkmaya çalışırlar. Ne var ki düşüncelerden kaçmaya çalıştıkça bu düşünceler daha da artmakta ve böylelikle kısır bir döngü oluşmaktadır. Davranış tedavilerinde amaç hastayı kaygı veren ve kaygı oluşturduğu için kaçma ve kaçınma davranışlarına neden olan düşüncelerle (obsesyonlar) karşı karşıya getirmek ve bu karşılaştırmanın oluşturduğu kaygıyı azaltmak için devreye giren tekrarlayıcı davranışları (kompulsiyonlar) engellemektir. Bilişsel ve davranışçı terapiler hem hastalığın tedavisinde hem de özelikle tekrarlamaların önlenmesinde çok önemli bir yer tutmakta, tedavide bazen tek başlarına bazen de ilaç tedavileri ile birlikte kullanılabilmektedirler. Bilişsel davranışçı tedaviler tedavi seçenekleri arasında en önemli yeri tutmaktadır.