Hızlı ve Etkili Okuma Yöntemleri

Hızlı ve Etkili Okuma Nedir?

Hızlı okuma yüzeysel bir okuma değildir. Sadece çapraz ya da düz okuma da değildir. Tam tersine hızlı okuma anlayarak ve zihinde yapılandırarak yürütülen okumadır. Hızlı okuma sürecinde okuma, anlama ve zihinde yapılandırma işlemleri daha hızlı yürütülmektedir. Hızlı okuma üç kelime ile özetlenmektedir. Bunlar görme çabukluğu (okuma hızı), anlama ve zihinde yapılandırmadır.

Hızlı okumada hız birinci aşamadır. Hız bir metnin sonuna ulaşma süresini değil bir metinden bilgileri alma süresini anlatmaktadır. Bunun için hızlı okuma becerilerini geliştirmek ve bazı teknikleri uygulamak gerekmektedir. Okuma hızı dakikada okunan kelime veya harf sayısı ile ölçülmektedir. Sesli okuma ve sessiz okuma için ayrı ölçekler kullanılmaktadır. Kelime ölçeğine göre sesli okumada dakikada 240 kelime, sessiz okumada ise 600 kelime okunması öngörülmektedir.

Hızlı okumada anlama ikinci aşamadır. Anlama okuma sırasında “toplanan bilgilerin işlenmesi” olarak ele alınmaktadır. Yani okuma yoluyla alınan bilgilerin sıralama, sınıfl ama, ilişkilendirme, sorgulama,analiz-sentezini yapma, gibi çeşitli zihinsel işlemlerden geçirilmesi ve birleştirilerek anlamlandırılması olarak ele alınmaktadır.

Hızlı okumada üçüncü aşama zihinde yapılandırmadır. Okuma yoluyla alınan bilgiler çeşitli zihinsel işlemlerden geçirilerek yeni anlamlar oluşturulmaktadır. Oluşturulan bu anlamlar okuyucunun ön bilgileriyle bütünleştirilerek zihnine yerleştirilmektedir. Bu işleme zihinde yapılandırma denilmektedir. Anlamın unutulmaması ve kalıcı olması için mutlaka zihinde yapılandırılması gerekmektedir.

Ortalama bir okuyucu dakikada 200-300 kelime okur. Yavaş bir okuyucu 100-200 kelime hızlı okuma ilkeleriyle okuyan bir kimse ise 600-800 kelime okuyabilir.

• Okumada planlı hareket etmek ve böylece zamanı iyi değerlendirmek önemlidir. Bunun için;
• Bir kitabın ne gibi konuları kapsadığını anlamak için ‘’İÇİNDEKİLER’’bölümünü gözden geçirilmelidir.
• Bir kitabın ya da bir yazının giriş ve sonuç bölümleri mutlaka okunmalıdır.
• Bir kitap bölümünün ya da bağımsız bir yazının eğer varsayan başlıklarına göz atılmalı ve özet kısmı okunmalıdır.
• Seçilen bölüm ya da yazı dikkatle ve belirli bir hızla paragraf paragraf okunmaya başlanılmalıdır.
• Bir bölümün ya da bir yazının ilk ve son paragrafları üzerinde dikkatle durulmalıdır. Çoğu kez anafikrin bu paragraflardan çıkarma olasılığı vardır.
• Önemli görülen kısmın altı çizilmeli ya da yanlarına işaret konulmalıdır.
• Metnin içindeki çizelge,grafik gibi materyalleri dikkatli incelemelidir.

İSOAT Yöntemi Nedir?

Etkin okumada en bilinen yöntemlerden biridir. Bu yöntem kitaptan okuyarak öğrenmeyi kolaylaştıran ve sınav başarısını yükselten bir yöntemdir. İSOAT yöntemi beş basamaktan oluşmaktadır.

1)İzle (Göz At): Bölüm içerisinde neler olduğu konusunda bir fikir edinmek için ana başlıkları, alt başlıkları, resimleri, grafikleri hızlı bir şekilde ( 3-4 dk.) göz gezdirin

2)Sor: İlk bölümde izle aşamasında konu ile ilgili sorular oluşturun.’’ Ne, Nerede, Nasıl ?’’ sorularını oluşturun ve bunları bir kağıda yazıpgöz önünde tutun.

3)Oku: Kafanızda oluşan genel fikre ve çıkardığınız sorulara göre metni okumaya başlayın. Soruların cevabı olan kısımların yanına işaret koyun (hangi soruya cevap olduğunu belirleyin). Tanım, benzerlik,farklılık belirten kısımları çizin. Önemli kısımlara farklı işaretler koyun. Anafikri saptayın.

4)Anlat: Kitabı ya da metni kapatarak gerekirse notlarınıza bakarak yüksek sesle anlatın. Önce sorulara bakın ve cevap verin. Önemli kısımları açıklayın. Konuyu anlatarak tekrarlayın.

5)Test Et: Metne ya da notlara bakmadan kendinizi test edecek sorular sorun ve yanıtlayın.

Kaynak:

Güneş F.(2015),Etkinliklerle Hızlı Okuma ve Anlama,Pegem Yayıncılık

Yeşilyaprak B.(2019),21.Yüzyılda Eğitimde Rehberlik Hizmetleri,Nobel Akademi Yayıncılık