Okul Öncesi Dönemde Okul Fobisi

Okul Fobisi Nedir?

Okula başlangıç dönemi, hem ebeveynler hem de çocuklar için oldukça stresli ve zorlu bir dönemdir. Çocuğumuzun hayatında yeni bir döneme kapı aralayan okula başlangıç döneminde çocukların olduğu kadar, ailelerin de gerekli hazırlıkları tamamlamış olması gerekir.

            Okulun ilk dönemlerinde ortaya çıkabilen, okul korkusu ya da okul fobisi durumu çocukların okula gitmek istememe ve gitmeme durumudur. Bu durum okul çağındaki bir çocuğun okula gitmeyi reddetmesini ve bu güçlüğün tüm gün devam etmesini kapsar.

Okul Fobisinde Bedensel Belirtiler Nelerdir?

Okul fobisi olan çocuklar, okula olan isteksizliklerini bedensel yakınmalarla dile getirir ve anne babalarını ikna etmeye çalışırlar. Bu bedensel yakınmalar çoğu zaman gerçekten olmaktadır ve okula gitmenin bahsi kapandığında etkisi kaybolmaktadır.

Okul fobisi olan çocuklarda;

• Mide bulantısı
• Baş ağrısı
• Kalp çarpıntısı
• Terleme-titreme
• Sık idrara çıkma

Sık görülen belirtiler arasında yer alır.

Okul Fobisinin Nedenleri

• Okul fobisinin temelinde çocuğun anne babaya çoğunlukla da anneye aşırı bağımlı olması ve anne babadan ayrılma korkusu yatar.
• Çocuk anne babası olmadığında kendisine veya anne babasına bir şey olacağından korkuyor olabilir.
• Yeni bir kardeşin doğumuyla kardeş kıskançlığının ortaya çıktığı durumlarda görülebilir.
• Annenin de çocuğa bağlı olması okul korkusunu tetikleyebilir.
• Anne babanın çocuğun okula başlamasıyla geliştirdikleri endişe ve kaygıları çocuğa yansıtmaları sonucu çocukta okul korkusu ortaya çıkabilir.
• Performans kaygısı yaşayan çocuklar başarısız olma endişesiyle okula gitmek istemeyebilirler.
• Öğretmenin ilgi ve sevgisi diğer çocuklara da yöneleceğinden çocuk kendisine gösterilen ilgi sevgiden tatmin olmayabilir.
• Sorumluluk almaktan korkabilir.
• Uygun olmayan bir sınıf içi yerleştirme
• Okul ve öğretmen değişikliği
• Okuldan tatil ya da farklı nedenlerle uzak kalma

Okul, çocuğumuz için tamamen farklı ve yabancı bir ortamdır. Bu nedenle evden ilk kez ayrılan ve tek başına uzun süre geçiren çocuğun kaygıya kapılması ve stresli hissetmesi gayet normal bir durum. Ancak, bu kaygının bir korkuya dönüşmesi ve kalıcı bir hâle gelmesi istenmeyen bir durumdur. Bu nedenle çocuğumuzu daha okullar başlamadan, okula hazırlamamız gerekir. Bu hazırlık, okul kıyafeti ya da beslenme çantası almanın ötesinde, mental olarak hazırlanmayı temsil etmektedir.

Okul Öncesinde Çocuğunuzu Okula Nasıl Hazırlamalısınız?

Çocuğumuzu okula doğru bir şekilde hazırlamamız için öncelikle, okul öncesi dönemde çocuğumuzla bir arada geçirdiğimiz etkin vakitlerimizin süresini ve sayısını arttırmamız gerekir.

            Bu etkin saatleri, çocuğumuza okul hakkında bilgi vererek değerlendirebiliriz. Okula hangi günler gideceği, sabah kaçta kalkması gerektiği, okula kimin bırakacağı, okulda onun kimi karşılayacağı, okulda ne kadar süre kalacağı, okulda ne yiyeceği, okuldan dönüşte akşam evde onu kimin karşılayacağı, toplamda ne kadar süre evden uzak olacağı ve bu sürede onunla kimlerin ilgileneceği gibi başlıklar, çocuğunuzla geçireceğiniz etkin vakitlerde gündeme getirebileceğiniz başlıklardan bazılarıdır.

Çocuğunuz bu konular hakkında ne kadar fazla fikir sahibi olursa, kendisini hazırlaması ve okula uyum kapasitesi o kadar artacaktır. Özetle, çocuğunuzun okulla ilgili aklında oluşması muhtemel tüm soruları ortaya çıkarıp bu sorulara, açık ve anlaşılır cevaplar vermeniz gerekir. Böylece, çocuğunuzun mental olarak okula hazırlanmasını sağlamanız mümkün hâle gelir.

Okul Öncesinde Ebeveyn Olarak Kendinizi Okula Nasıl Hazırlamalısınız?

Çocuğun okula hazırlanma süreci, öncelikle ebeveynin kendisini “çocuğunun artık okula gideceği” düşüncesine hazırlamasıyla başlamaktadır. Pek çok ebeveyn, bu zamana kadar gözü gibi baktığı çocuğunun okula başlayacağı düşüncesini öteleyebildikleri kadar ötelerler. Bunun sonunda, okulun ilk günü okul kapısında karşılaşılan “Acaba çocuğum iyi mi, güvende mi” duygusuna kapılır ve endişe duymaya başlar.

            Okula hazırlık ve okula başlangıç dönemlerinde ebeveyn olarak bizler, ne kadar hazırlıklı olursak, sakinliğimizi ve serinkanlılığımızı ne kadar muhafaza edebilirsek, çocuğumuz da kendisini o kadar güvende hissedecektir. Kaygılı olmamız durumunda ise çocuğumuzun okul korkusu duygusuyla karşılaşması kaçınılmaz olacaktır. Özetle, ebeveynler olarak bizlerin, okula başlama döneminde, sakin, sabırlı ve serinkanlı olmamız ve çocuğumuzu okula hazırlama sürecine vakitlice başlamamız gerekir.

OKUL FOBİSİ İLE BAŞ ETMEK İÇİN NELER YAPABİLİRİZ?

• Çocuğun okula gitmesi konusunda ailenin tüm bireyleri olarak kararlı ve ısrarlı olun. Gitmemesi halinde sınıf içindeki grup çalmamalarında aksaklıklar olacağını anlatın. Kararlılığınızı sözel olduğu kadar beden diliyle de çocuğa yansıtın.
• Doğrudan onu üzen bir şey olup olmadığını sorun. Size yalnızca kendini hasta hissettiğini ve okulda hoşuna gitmeyenlere ilişkin aklına hiçbir şey gelmediğini söyleyebilir. Siz yine de bu konuda onunla görüşün. Okul yaşamının temel boyutları hakkında konuşun. Örneğin; arkadaşlar, sınıf çalışması, oyunlar, oyun alanındaki etkinlikler, okul yemekleri, okul tuvaletleri ve öğretmeni.
• Davranışlarındaki herhangi bir değişikliği ayırt etmeye çalışın. Dikkatli düşündüğünüz zaman, bazı yönlerden davranışlarında bir değişiklik olduğunu fark edebilirsiniz. Örneğin belli bir arkadaşı hakkında artık hiç konuşmaması ya da öğretmeniyle ilgili yalnızca olumsuz yorumlar yapması gibi. Bu sizi sorunun kaynağına götürebilir.
• Öğretmeniyle görüşün. Çocuğunuzun öğretmeni, okuldaki gelişimine ilişkin en iyi bilgi kaynağıdır. Ona kaygılarınızı açıklayın ve onun gözlemlerini, düşüncelerini dinleyin. Bu, aynı zamanda öğretmenin dikkatinin, önceden farkında olmadığı bir noktaya, çocuğunuzun mutlu olmayışına çekilmesini sağlayabilir.
• Çocuğunuzun düzenli olarak okula gitmesini sağlayın. Sorun ne olursa olsun ya da sorunu çözmeniz ne kadar uzun sürerse sürsün, çocuğun okula düzenli olarak gitmesi çok önemlidir. Ne kadar uzun süre okula devamsızlık yaparsa, yeniden düzenli olarak gitmeye başlaması o kadar zorlanacaktır. Her şeyin yolunda gideceği konusunda her zaman ona güven vererek, ağlayacakmış gibi görünse bile yine de onu okula götürün.
• Çocuğun okul fobisini tetikleyen etken evdeki sorunlardan kaynaklanıyorsa, bu sorunları çözmeye çalışın. Çocuk öncelikli olarak huzurlu bir ev ortamına gerek duyar. Sağlıklı gelişim ve eğitim ancak böyle bir ortamda olanaklıdır.