Thu. Feb 6th, 2025

Blog Rehberlik

Gelecek Yolunda Rehberlik

SEÇİCİ KONUŞMA BOZUKLUĞU: MUTİZM

Gelecek Yolunda Rehberlik

Mutizm, çocuğun kendi evinde veya ebeveynleri ile birlikte olduğu zamanlarda normal olarak konuşabilmesine rağmen, konuşmasının beklendiği diğer ortamlarda (okulda, evi dışındaki bir ortamda veya tanımadığı insanların yanında) konuş(a)mama durumu şeklinde tanımlanmaktadır.

Bu çocuklarda konuşmak yerine el-kol hareketlerini ve mimiklerini kullanma; kafasını sallama ya da oynatma, karşısındaki kişiyi çekiştirme, itme, tek heceli ve monoton ses çıkarma veya ses tonunu değiştirerek iletişim kurma şeklinde davranışlar gözlenmektedir.

            Mutizm başlangıcı genellikle 5 yaşından önce olmasına rağmen çocuk okula başlayıncaya kadar ailenin dikkatini çekmemektedir. Kızlarda erkeklerden ortalama iki kat daha fazla görülmektedir. Nedenlerinin anlaşılması açısından kapsamlı bir değerlendirmeyi gerektirmektedir.

DSM-5 Mutizm Kriterleri

  1. Başka durumlarda konuşuyor olmasına rağmen, konuşmasının beklendiği durumlarda, sürekli bir biçimde konuşamıyor olma.
  2. Bu bozukluk, eğitimle ya da işle ilgili başarıyı engeller ya da toplumsal iletişimi bozar.
  3. Bu bozukluğun süresi en az bir aydır(okulun birinci ayı ile sınırlı değildir).
  4. Konuşamıyor olma, söz konusu toplumsal durumda konuşulan dili bilmeme ya da o dilde rahat konuşamama ile ilişkili değildir.
  5. Bu bozukluk, iletişim bozukluğu (örneğin çocuklukta başlayan akıcılık bozukluğu) ile daha iyi açıklanamaz ve yalnızca otizm açılımı kapsamında bozukluğun, şizofreninin ya da psikozla giden başka bir bozukluğun gidişi esnasında ortaya çıkmamıştır.

Mutizm Nedenleri

            Mutizmin nedeni tam olarak açıklanamamaktadır. Fakat yapılan çalışmalarda birçok vakada bir travmatik yaşantı (ruhsal ya da fiziksel) ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Örneğin; çocukların psikososyal açıdan aşırı derecede zorlanması, göç, şiddet, aile içi çatışma ve aileden ayrılma gibi nedenlerle ilişkili bulunmuştur. Bir diğer neden ise bu çocuklarda eşlik eden birtakım ruhsal bozuklukların olduğu şeklindedir. Örneğin bu çocuklarda daha sıklıkla; anksiyete sorunları olduğu ve anksiyetenin seçici mutizm semptomlarına çevrilerek böylece çocuğu sosyal etkileşimden doğacak anksiyeteye karşı koruyan öğrenilmiş bir davranışa dönüştüğü ve bunun sürekli tekrarlandığı belirtilmektedir.

            Mutizmli çocukların içedönük mizaçta oldukları ve içedönük kişilerin anksiyete bozuklukları geliştirmeye daha yatkın oldukları belirtilmektedir. Bu kişiler daha güçlü koşullu duygusal tepkiler gösterme eğilimindedirler. Bu çocuklarda, davranışsal inhibisyon belirtisi olarak mutizm ortaya çıkmaktadır. Davranışsal inhibisyon ise; yeni uyaranlarla ya da durumlarla karşılaşıldığında aşırı düzeyde ve yoğun, sürekli korku durumu ile karakterize, utangaçlık ve sosyal içe çekilme davranışı olarak tanımlanmaktadır.

Mutizm Tedavisi

            Mutizmin tedavisinde multidisipliner bir yaklaşım gerekmektedir. İlaç tedavisi ve psikolojik tedavilerin birlikte kullanılması önerilmektedir. Bu doğrultuda çocuğun çok yönlü olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Çocuğun mutlaka kapsamlı bir klinik değerlendirmesi yapılmalı, eğitsel ve psikolojik ihtiyaçları belirlenmelidir. Bu çocuklarda konuşma terapisi, bireysel, grup ve aile terapisi kullanılmaktadır.

            Okulda çocuğun psikolojik tedavi planının oluşturulması ve uygulanmasında okul psikolojik danışmanı etkin bir rol oynamalıdır; aile ve öğretmeni iletişim içerisinde olmalıdır. Okulda alınacak önlemler belirlenmeli ve tedavinin amacı doğrultusunda çocuğa davranış düzenleme, kaygı kontrolü, güven duygusu oluşturma, akran ilişkilerini geliştirme, sosyal içe çekilmeyi azaltacak grup etkileşimini arttırmaya dönük çalışmalar yapılmalıdır. Aileye ve öğretmenlere psikoeğitim yapılmalı, mutizm ile ilgili bilgi verilmelidir. Ailenin çocuğun durumu ile ilgili ortaya çıkan kaygıları da mutlaka konuşulmalı ve çocuğun genel işlevselliğindeki bozulmaların düzeltilmesine odaklanılmalıdır.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *