Uzaktan Eğitim Sürecinde Motivasyonu Artırma Yolları

İnsanı harekete geçiren ve hareketlerinin yönünü belirleyen;

• Onların düşünceleri,
• Umutları,
• İnançları,
• İstekleri,
• Gereksinimleri ve korkularıdır.

Bu güç ve kuvvetlerin bileşkesi kişinin psikolojik çabalarını bir amaca ulaşmak üzere organize eder, devamlılık ve dinamiklik kazandırır. İşte motivasyon denilen kavram tam da insanı harekete geçiren hedef odaklı güç ve kuvvetlerin toplamını ifade etmektedir.

Uzaktan eğitimle birlikte yaşanan bazı yoksunluklar öğrencilerin motivasyon düzeylerini önemli ölçüde etkilemeye başlamıştır. Uzaktan eğitimle okul ortamındaki sosyal etkileşimlerin, öğretmenlerin, danışmanların yüz yüze rehberliklerinin yokluğu en önemli motivasyon faktörlerinin ortadan kalkmasına yol açmıştır. Ayrıca uzaktan eğitimin yol açtığı bazı eğitim uçurumları ve uzaktan eğitime erişimde eşitsizlikler de eğitim sürecinde motivasyon temelli olumsuzluklara sebep olmuştur. İnternet bağlantısı zayıf olan ya da olmayan aileler, ders çalışmak için sessiz bir alanı olmayan öğrenciler veya kardeşlerine bakmakla veya eve katkı sağlamak için iş bulmakla yükümlü çocuklar… Bu süreçte yaşanan problemler motivasyon kaybı yanında öğrencilerin travma seviyelerinin de giderek artmasına neden olmuştur. Bunların yanı sıra öğrencilerin uzaktan eğitim sürecinde ödül ve cezayla motive edilmesi (geleceği belirleyici testlerin ve değerlendirmelerin bitmek bilmeyen, moral bozucu döngüleri aracılığıyla) öğrencilere arzu edilen kalıcı öğrenmeyi ve öğrenme sevgisini kazandırmaktan ziyade tam tersi yönde öğrenmeye yönelik istek ve heveslerinin kaybedilmesine sebep olmuştur. Tüm bunlar beraberinde bu süreçte öğrencilerin öğrenmede en çok ihtiyacı olan faktörlerden biri olan motivasyonlarının düşmesine sebebiyet vermektedir.

Uzaktan eğitim sürecinde motivasyon kaynaklı yaşanılan tüm bu olumsuzluklardan ve problemlerden kurtulmak için içsel motivasyonu teşvik etmekle birlikte öğrencilerin öğrenme zihniyetleri (öğrencilerin kendileri, potansiyelleri ve öğrenme bağlamı hakkındaki inançları) geliştirilebilir. Bu açıdan öğrenme zihniyetleri üçe ayrılmıştır. Bunlar şu şekildedir:

Aidiyet Duygusu Yaratmak

Öğrencilere anlaşıldıklarını hissettirme: Her öğrenci görüldüğünü, duyulduğunu, saygı duyulduğunu ve sınıfının bir parçası olduğunu hissetmelidir. Öğrencilerin ilişki kurabilecekleri etkinlikler oluşturulmalı ve bunlar derse dahil edilmelidir. Öğrencileri kendi bakış açılarından konuşmaya yönelik teşvik edilmelidir.

Bağ kurmanın önündeki engelleri azaltma: Öğrencilerle ders dışında iletişimin devam etmesi ve bunun gönül rahatlığıyla olması sağlanmalıdır. Tüm sınıf için net beklentiler belirlenmelidir. Öğrencilerin bireysel olarak yaşadıkları duygusal veya akademik zorlukları belirleme ve bunlara çözüm bulma konusunda yaratıcı ve pragmatik olmak önemlidir.

Sosyal zamanın akademik zaman kadar önemli olduğunu hatırlama: Uzaktan eğitim sürecinde öğrenmenin önemli olduğu kadar sosyal zamanın da önemli ve değerli olduğu bilincinde olunmalıdır. Sınıf içi sosyal bağlar güçlendirilmelidir. Bu yöndeki girişimler öğrencilerin motive olmalarına ve uzun vadede derse katılım göstermelerine yardımcı olmaktadır.

Amaç ve İlgiye Yönelik Çalışmak

Amacı açıkça belirleme: Motivasyon oluşturmada amaç ve ilginin önemi büyüktür. Bunun için ödevlerin ve etkinliklerin amacının kasıtlı ve düzenli olarak belirlenmesi gerekmektedir. Özellikle öğreticilerin kendi öğrencilerinden uzak olduğu dönemde buna dikkat etmeleri büyük önem taşımaktadır.

Öğrencilerin ilgi alanlarını öğrenmek ve kullanmak için online anketlerden yararlanma: Öğrencilere ilgi alanlarının neler olduğu öğrenilerek öğrencilerin kişisel olarak alakalı oldukları konuları hedefleyen aktiviteler planlanabilir. Bu etkinlikler her zaman akademik olmak zorunda olmayabilir. Buradaki amaç uzaktan öğrenme sürecinde öğrencilerin yıl boyu uzun vadeli katılımını artırmaktır.

Gerçek hayatla bağlantılar kurma: Öğrenmeleri pekiştirmek adına öğrencilerin bilgiyi gerçek yaşama ya da ilgi alanlarına aktarım yapmaları sağlanmaya çalışılabilir.

Öğrencilere seçme hakkı verme: Konuya veya ortama, iyi seçilmiş ve sınırlı sayıda seçenek eklemek, uzaktan eğitim sırasında motivasyonu artırmaya yardımcı olmak için birebirdir. Öğrenciler, seçme becerilerini nasıl geliştireceklerini öğrenirken aynı zamanda kendilerini güçlü hissedebilmektedirler. Ancak çok fazla seçeneğin kararsızlık yaratabileceği unutulmamalıdır.

Sıkı Çalışma, Başarısızlık ve Gelişim Zihniyeti

Öğrenmenin nasıl gerçekleştiğini açıklama: Öğrencilere etkili çalışma stratejileri (Meta biliş, öz düzenleme stratejileri vb.) sayesinde zamanla öğrenmenin kolaylaştığı bilincini kazandırmak gerekmektedir. Bunun için öğrencilere nöroplastisite (sinir sisteminin yapısı, işleyişi ve bağlantılarını yeni yapılandırarak iç veya dış uyaranlara cevap verme kabiliyeti) öğretilmelidir. Bu sayede öğrencilere beyinlerinin yeniden yapılandırılmasına yardımcı olunmaktadır.

Öğrencilerle etkili çalışma stratejileri paylaşma: Öğrenciler, tekrar okuma ve altını çizme yerine anahtar kavramları kendi kelimeleriyle ifade etme, aktif geri kazanım ve aralıklı uygulama gibi çalışma stratejilerini tercih etmektedirler. Uzaktan eğitim sırasında çalışma stratejileri konusunda kararlı ve ısrarcı olunmalıdır. Çünkü öğrenciler daha sık kendi başlarına kalmakta ve öz düzenleme için farklı stratejilere ihtiyaç duymaktadırlar. Bu stratejilerin sürekliliğinin sağlanması gerekmektedir.

Düşük riskli bir ortam oluşturma: Sınav yerine geçmeyen fakat motivasyonu artıran testler, uygulamalar oluşturulabilir.

Yeterlilik kaydı oluşturma: Öğrenciler artan yeterliliklerini fark ettiklerinde motivasyon da artırılabilir. Bunun için basit bir çevrimiçi portföy oluşturulabilir. Öğrencilerin yetkinliklerini doğuştan gelen yeteneklerle değil, sıkı çalışma ve doğru stratejilerle ilişkili olduğu fark ettirilmelidir.

Uzaktan eğitim sürecinde öğrencilerin motivasyonlarını artırmak adına söylenebilecek başka bazı öneriler şu şekildedir:

• Belli bir çalışma alanınız olsun.
• Ders çalışırken ya da online ders esnasında cep telefonunuzu kapatın ve tüm sosyal medya hesaplarınızdan çıkın.
• Ders saatlerinize göre günlük plan ve programlarınızı yapın.
• Anlamadığınız konuyu öğretmeninize mutlaka sorun.
• Derse aktif katılın.
• Online işlenen dersten sonra mutlaka tekrar çalışması yapın.
• Farklı kaynaklardan öğrendiğiniz konu ile ilgili bol bol soru çözün.
• Çözemediğiniz soruları mutlaka öğretmeninize sorun.
• Kitap okumaktan asla vaz geçmeyin.

Uzaktan Eğitim Sürecinde Ebeveynlere Öneriler

• Çalışma ortamını düzenleyin.
• Ekran karşısında geçirdiği zamanı düzenleyin.
• Günlük çalışma programı oluşturun.
• Çocuğunuzun öğrenme biçimini keşfedin.
• Gün sonunda ders tekrarı yaptırın.
• Motive edici olun ve günlük hedefler koyun.
• Günlük tutmalarını sağlayın.
• Tatilolarak algılamamasını sağlayın.
• Egzersiz yapmasına ve sağlıklı beslenmesine dikkat edin.
• Sürekli akademik başarıyı vurgulamaktan kaçının.